درمان خانگی نفخ نوزاد

علائم نفخ شکم در نوزادان

تقریبا تمام نوزادان در اوایل تولد گاهاً به نفخ مبتلا می شوند که اغلب با دل پیچه خود را نشان می دهد.

برخی از کودکان فقط برای مدت کوتاه و برخی دیگر برای مدت طولانی با این آسیب درگیر خواهند بود.

اگر نوزادان در طی شبانه روز به طور پیوسته یک ساعت یا بیشتر گریه می کنند و کلافه و عصبی به نظر می رسند یکی از نشانه های نفخ است.

این حالات در سیستم گوارشی کوچک نوزادان کاملاً طبیعی است و از آنجایی که این سیستم مهم در بدن توسعه نیافته است، چنین اتفاقاتی برای نوزادان کمی دردناک می شود.

از دیگر نشانه های نفخ شکم در نوزادان باید به عدم تمایل کودک برای مصرف شیر اشاره کرد.

حتی ممکن است این کودکان بعد از تغذیه کامل دچار کم خوابی شده و نمی توانند خوابی آرام و با کیفیت داشته باشند.

نفخ شکم در کودکان دلایل متفاوتی دارد اما مشکل در خوردن و خوابیدن مهمترین نشانه آن است.

نوزادانی که به نفخ شکم مبتلا هستند، گاهاً بر اثر فشاری که به خود وارد می کند، صورتی قرمز خواهند داشت.

ممکن است با حالتی ناراحت کننده و ناگهانی پای خود را به سمت شکم جمع کنند، این حالات بین نوزادانی که به نفخ شکم مبتلا هستند شایع است.

هر چقدر که نفخ نوزادان شدت بیشتری داشته باشد، این حالات برای زمان بیشتری ادامه پیدا می‌کند.

کودکانی که به نفخ مبتلا هستند، کاملاً بی قرار و ناآرام بوده و گاهاً آنقدر این مسئله شدت پیدا می کند که راهی برای آرام کردن نوزاد پیدا نخواهد شد.

برخی از علائمی که همراه با نفخ برای کودکان اتفاق می افتد، خطرناک است اگر همراه با نفخ شکم نوزادان متوجه خون در مدفوع آنها می شوید مهم است که حتماً به پزشک مراجعه کنید.

از طرفی یبوست، اسهال، حالت تهوع و استفراغ و حتی کاهش وزن و کاهش اشتها مواردی است که در کنار نفخ باید بررسی شود.

هر کدام از این حالات تهدید جدی برای سلامت نوزادان است و نباید چنین علائم غیر طبیعی را در نوزادان نادیده بگیرید.

علت نفخ در نوزادان چیست؟

قطعاً زمانی که نوزادان با حالتی بی قرار و ناآرام مواجه می شوند، والدین علت اصلی آن را نفخ شکم می دانند.

همچنین اگر علائم آن در بدن کودک را مشاهده کنند، تلاش می کنند تا علت نفع را پیدا کرده و با برطرف کردن عوامل موثر آرامش را به نوزاد بازگردانند.

نفخ شکم در نوزادان حدوداً چند هفته بعد از تولد شروع می شود و نهایتاً تا ۴ الی ۶ ماهگی برطرف خواهد شد.

اما در این برهه زمانی مهم است که از عوامل ایجاد نفخ در کودکان پیشگیری کرده تا مبادا گریه پیوسته نوزادان باعث آزار کودک و نگرانی اطرافیان شود.

مهمترین علت نفخ در نوزادان بلعیدن هوا همراه با شیر است.

معمولاً گریه های مداوم باعث می شود تا کودکان به طور مرتب بلع هوا داشته و انتقال حباب های هوا به سیستم گوارشی نوزادان باعث نفخ شدید و دل پیچه می شود.

یکی از مهمترین دلایل نفخ در نوزادان، توسعه نیافته بودن سیستم گوارشی آنهاست.

تا زمانی که نوزاد در رحم مادر قرار دارد، تغذیه صورت نمی گیرد و سیستم گوارشی کارکرد چندانی ندارد.

بلافاصله بعد از تولد با تغذیه از شیر مادر یا شیر خشک تجزیه کامل شیر در معده انجام نشده و ممکن است ورود حباب های هوا به روده موجب نفخ در نوزادان شود.

در مواردی نوزادان با وجود حساسیت های غذایی به نفخ شدید مبتلا می شوند.

این حساسیت ها ممکن است مربوط به انواع خاصی از شیر خشک باشد یا می توان آن را به غذای مصرفی مادر نسبت داد.

مصرف غذاهای نفاخ برای مادر ضرری ندارد اما مستقیماً بر شیر تاثیرگذار بوده و می تواند باعث نفخ شدید در نوزادان شود.

روند تولید شیر مادر حدوداً دو ساعت طول می کشد، بعد از هر بار تغذیه نوزادان حدوداً دو ساعت بعد شیر در سینه مادر تولید می شود.

در این فاصله زمانی نوع خوراکی های مصرفی توسط مادر مستقیماً بر شیر تولید شده تاثیرگذار است.

با این حال اگر مادر از غذاهای نفاخ استفاده کند، این مسئله به کودک نیز منتقل خواهد شد.

پیشگیری از نفخ شکم نوزاد

در صورتی که از ورود هوای اضافی به دستگاه گوارش ممانعت کنید، دیگر نیازی به درمان خانگی نفخ نوزاد نمی باشد. برای پیشگیری از نفخ می توانید موارد زیر را انجام دهید:

اصلاح تغذیه مادر

اگر کودک شما از شیر مادر تغذیه می کند، باید به مدت چند روز به آنچه می خورید توجه کنید.

برای اینکه ببینید کدام غذاها باعث ایجاد گاز در معده کودک می شوند، آنها را از رژیم غذایی خود حذف کنید.

غذاهای تند، مانند سیر، غذاهایی که سیستم عصبی را تحریک می کنند، مانند کافئین، و غذاهای تولید کننده گاز مانند کلم بروکلی، نخود و لوبیا، یا رژیم غذایی پر از سبزیجات برای چند روز از هر گروه غذایی پرهیز کنید و ببینید معده نوزاد چه واکنشی دارد.

قرار دادن کودک در موقعیت مناسب در هنگام شیر خوردن

در زمان شیر دادن بههتر است نوزاد روی دستتان قرار بگیرد و سرش بالاتر از بدنش قرار بگیرد.

می توانید موقعیت های دیگری نیز امتحان کنید تا متوجه شوید در کدام حالت کودک راحت تر شیر می خورد.

استفاده از شیشه شیر مناسب

هرچه سوراخ شیشه شیر کوچک‌تر باشد، نوزاد با سرعت کمتری شیر را وارد دهانش می‌ کند و از ورود حجم زیادی از شیر و هوا به معده نوزاد می توان جلوگیری کرد.

به نوزادتان کمک کنید تا آروغ بزند

بعد از شیر خوردن، کودک باید روی شانه قرار بگیرد و با ضربه‌های آرام بر پشتش امکان خروج هوا از معده کودک ایجاد شود.

در زمان مصرف شیر مادر، جلوگیری از ورود حجم زیادی از هوا به معده کودک دشوار می باشد.

به همین دلیل توصیه می‌ شود برای پیشگیری و درمان نفخ شکم نوزاد هرچند دقیقه آروغ کودک را گرفته و سپس دوباره به او شیر بدهید.

درمان خانگی نفخ نوزاد

اگر با توجه به نوع ناآرامی و گریه کودکان متوجه می شوید که به نفخ شکم مبتلا هستند، با چند راهکار می توانید به نفخ نوزادان پایان داده و آرامش را به آنها بازگردانید.

ساده ترین درمان خانگی نفخ نوزاد این است که بلافاصله بعد از شیر خوردن حتماً نوزاد را در حالت ایستاده در آغوش بگیرید و اجازه دهید که نوزاد آروغ بزند.

به هیچ عنوان نوزاد را بعد از تغذیه شیر مادر یا شیر خشک به حالت افقی بر روی زمین یا پای خود قرار ندهید.

این کار باعث می شود تا حباب های موجود در شیر به سیستم گوارشی ورود پیدا کرده و نفخ شدید باعث آزار نوزاد خواهد شد.

از طرفی نحوه در آغوش گرفتن کودکان به رفع نفخ شکم آنها کمک می کند، اگر والدین کودک را به گونه ای بغل کنند که شکم بر روی دست مادر یا پدر قرار بگیرد ،تکان خوردن نوزاد باعث خروج گاز از معده آنها می شود.

مهم است که برای شیر دادن به نوزادان صبور باشید، فرقی نمی کند که نوزاد از سینه مادر تغذیه شود یا شیشه شیر، در هر صورت مهم است که از بلع هوا توسط نوزادان جلوگیری کنید.

گاهی اوقات حین مصرف شیر توسط نوزادان متوجه می شوید که نوزاد بی قرار شده یا نسبت به ادامه شیر خوردن بی میل می شود.

این کودکان نیاز دارند که در اواسط شیر خوردن بادگلو و هوای اضافه از معده آنها خارج شود.

در این حالت می توانید کودک را بر روی شانه خود قرار داده و برای خارج کردن گاز معده به آنها کمک کنید، بعد از این مرحله اگر کودک مجدد تمایل به مصرف شیر دارد شیردهی را ادامه دهید.

به طور کلی بی قراری و بی حوصلگی کودکان هنگام شیر خوردن نشانه سیر بودن و بی میلی آنها نیست بلکه نشان می دهد هوای اضافه در گلو و معده کودک وجود دارد.

هنگام شیر دادن به نوزادان مطمئن شوید که اطراف دهان آنها بسته است.

بهتر است که شیشه شیر یا نوک سینه مادر به طور کامل در دهان نوزاد قرار بگیرد و هنگام شیر خوردن نوزاد را در حالتی عمودی قرار دهید.

این کار باعث می شود تا بلع هوا توسط نوزادان به حداقل رسیده و خروج گاز اضافه از معده آسان تر انجام می شود.

دقت داشته باشید که در زمان خوردن شیر، سر نوزاد بالاتر از شکم باشد.

کودک باید در پوزیشنی قرار بگیرد که مایع به آرامی به سمت پایین شکم برود و حباب ها به سمت بالا بیایند.

اگر تغذیه نوزادان شیر خشک است هنگام تهیه آن به هیچ عنوان شیشه شیر را بیش از حد تکان ندهید تا مبادا حباب های هوا وارد شیر شود.

زمان شیردهی به نوزادان باید مرتب باشد، مادر نباید اجازه دهد که کودک به بیشترین میزان گرسنگی و بی قراری برسد.

بهتر است که پیش از شدت گرفتن گریه کودکان شیردهی را آغاز کرده تا کمترین میزان هوا همراه با شیر بلعیده شود.

اگر در کنار رعایت تمام این نکات باز هم نوزادان به نفخ شکم مبتلا هستند، می توانید با فشاری ملایم شکم نوزاد را ماساژ داده تا گاز اضافه خارج شود.

نحوه درمان و رفع نفخ نوزادان در سنین مختلف متفاوت است.

این روش ها برای نوزادانی کاربرد دارد که هنوز به شش ماهگی نرسیده اند، اما بعد از ۶ ماهگی اگر نفخ کودک ادامه پیدا می کند، می توانید از مخلوط آب و پوره کدو یا گلابی استفاده کنید.

این مواد خوراکی به دلیل داشتن خواص فراوان نوعی ملین به حساب آمده و از نفخ کودکان جلوگیری می کنند.

استفاده از خوراکی های حاوی پروبیوتیک به عملکرد صحیح سیستم گوارشی کمک می کند.

به طور معمول می توانید برای کودکان بعد از شروع غذای کمکی از محصولات غذایی پروبیوتیک استفاده کرده که به کاهش نفخ شکم کمک شایانی می کند.

حمام کردن برای کودکان فرایندی آرامبخش و نشاط آور است، اگر نوزادان در هر سنی با نفخ شکم مواجه هستند حمام کردن با آب گرم کمک می کند تا گاز اضافه از سیستم گوارشی آنها خارج شود.

درمان نفخ نوزاد با داروی گیاهی

داروهای گیاهی مختلفی وجود دارد که می توانید برای تسکین معده کودک خود از آنها استفاده کنید.

اما شما باید صبور  باشید تا زمانی که اثربخش باشد، قبل از مصرف هر گونه داروی گیاهی، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. بهترین داروهای گیاهی برای نفخ نوزاد عبارتند از:

چای بابونه

پزشکان می گویند که خواص ضد التهابی بابونه به تسکین درد معده کمک می کند، زیرا ماهیچه های دستگاه گوارش فوقانی را شل می کند، انقباضات را تسکین می دهد و گرفتگی های شکمی را کاهش می دهد.

آنغوزه

آنغوزه یک گیاه دارویی با خواص فراوان است.

کمی از این گیاه را بردارید و در آب گرم حل کنید. محلول را به آرامی در اطراف ناف کودک خود بمالید.

چای رازیانه و زنجبیل

چای رازیانه و زنجبیل ترکیبی کاملا طبیعی از گیاهانی مانند رازیانه و زنجبیل است که برای رفع ناراحتی معده استفاده می شود.

در حالی که مواد اصلی موجود در این چای برای تسکین ناراحتی معده استفاده می شود، ترکیب کلی آن به عنوان یک درمان قابل اعتماد برای قولنج و نفخ ثابت نشده است.

این چای یک جایگزین طبیعی برای قطره سایمتیکون است و بنابراین می توان از آن به عنوان یک درمان خانگی نفخ نوزاد استفاده کرد.

معجون برگ ریحان

برگ های ریحان دارای خواص ضد اسپاسم هستند، بنابراین می توانند به رفع مشکلات گوارشی در نوزادان کمک کنند.

چند برگ ریحان را به آب اضافه کنید و آنها را بجوشانید. پس از خنک شدن، آن را به کودک خود بدهید تا بنوشد.

می‌توانید برگ‌ها را خرد کرده و در اطراف ناف بمالید، آن را نگه دارید تا خشک شود و سپس آن را با آب و پارچه پاک کنید.

چای نعناع

نعناع به تسکین گرفتگی روده کمک می کند، یک قاشق چایخوری نعناع فلفلی را در یک فنجان آب گرم بریزید.

بگذارید 10 دقیقه بماند، سپس آن را صاف کرده و چند قاشق چایخوری به کودک بدهید.

درمان نفخ نوزاد با دارو های بدون نسخه

برخی از داروها را می توان بدون نسخه از داروخانه خریداری کرد و برای درمان خانگی نفخ نوزاد و کودکان استفاده کرد.

بیشتر والدین نگران بی قراری و کم خوابی در نوزادان هستند و می پرسند چگونه نفخ شکم نوزاد را از بین ببرند.

در این موارد، قطره برای نفخ در نوزادان می تواند این بیماری را از بین ببرد.

بهتر است بعد از شیر یا غذا به نوزاد داروی نفخ داده شود، همچنین اگر کودک طعم قطره ها را دوست ندارد، می توانید آنها را در شیر خشک یا غلات بریزید.

بهترین قطره برای نفخ شکم نوزاد چیست؟

هنگام خرید قطره مناسب برای درمان خانگی نفخ نوزاد باید در نظر داشته باشید که بهترین قطره برای نفخ نوزاد قطره هایی هستند که حساسیت ایجاد نکنند.

به همین دلیل بهتر است به برچسب قطره ها نگاهی بیندازید تا مطمئن شوید که حاوی سیمتیکون یا سایر مواد حساسیت زا نیستند و مشکلی برای نوزاد ایجاد نمی کنند.

پزشک متخصص اصفال همچون دکتر سمانه عبدالمحمدی برای نفخ در کودک هنگام تجویز دارو به سن بیمار توجه می شود به دلیل اینکه دارو ها در هر سنی متفاوت می باشد.

پوزیشن های خالی کردن باد شکم نوزاد

خالی کردن باد شکم نوزاد در وضعیت روی شانه

نوزاد را در موقعیتی قرار دهید که سر او بر روی شانه های شما قرار بگیرد.

پایین تنه نوزاد را با دست خود نگه دارید و با کف دست دیگر، پشت کودک را مالش دهید یا به آرامی به کمر کودک ضربه بزنید.

خالی کردن باد شکم نوزاد در وضعیت نشسته

کودک را به طور نشسته بر روی ران های خود قرار دهید و دست خود را جهت پشتیبانی روی سینه کودک قرار دهید.

کمی نوزاد را به سمت جلو متمایل کنید تا اینکه چانه او روی دست شما قرار بگیرد.

با دست دیگر به آرامی به پشت کودک ضربه بزنید یا مالش دهید.

گرفتن نفخ نوزاد در وضعیت روی ران

نوزاد به صورت عرضی روی ران هایتان بخوابانید، به گونه ای که صورت کودک به سمت زمین باشد و بازوی کودک را به سمت جلو کشیده و جهت سر کودک به سمت پهلو باشد.

یکی از ران هایتان را کمی بلند کنید تا سر و سینه کودک بالاتر قرار بگیرد.

در این حالت پشت کودک را به آرامی مالش دهید.

سوالات متداول

نفخ شکم از چه زمانی شروع می شود؟

نفخ شکم بلافاصله پس از تولد یا در عرض چند هفته شروع می شود.

در بیشتر موارد، این مشکل در سن چهار تا شش ماهگی برطرف می شود.

با این حال، در برخی موارد، گاز بیش از حد در نوزاد ممکن است برای مدت طولانی‌تری باقی بماند.

آیا نفخ شکم برای جنین ضرر دارد؟

این عارضه برای جنین خطرناک نمی باشد اما در صورتی که با درد شدید یا طولانی‌ مدت همراه باشد، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.