سنگ کلیه در کودکان
سنگ های کلیه توده های کوچک و جامدی هستند که در دستگاه ادراری به وجود می آید در ساخت این سنگ نمک و مواد معدنی وجود دارد و ادرار را غلیظ می کند.
اگر ادرار شما دارای مواد معدنی زیادی باشد حالت غلیظ و رنگ به خود می گیرد و بعد از آن تبدیل به کریستال هایی می شود که در طی مدت ها مثل ماه ها و سال ها این کریستال ها تبدیل به سنگ می شود.
سنگ کلیه و اندازه یک اینچ دقیقا چند سانتی متر می باشد و می تواند از طریق دستگاه ادراری با درد کم و اندک از بدن خارج شود.
اما دفع سنگ های بزرگ بی درد سر نیستند و با درد بیش تری همراه هستند در بعضی از مواقع ممکن است جلوی مسیر ادرار را بگیرد و باعث شود خون در ادرار به وجود بیاید و علائم دیگری ممکن است وجود داشته باشد.
سنگ کلیه در بزرگسالان بسیار دیده میشود اما در کودکان و نوجوان ها هم ممکن است این سنگ ها ایجاد شود انواع مختلفی از سنگ کلیه دلایل متفاوتی دارد و پسران بیشتر از دختران تحت تاثیر سنگ کلیه قرار دارند.
چند نوع سنگ کلیه وجود دارد؟
چهار نوع سنگ کلیه وجود دارد که عبارت هستند از:
سنگ کلسیم رایج ترین نوع سنگ کلیه است این نوع سنگ زمان به وجود می آید که کلسیم از طریق ادرار دفع می شود.
در ترکیب با مواد دیگر حالت سنگ و کریستال به خود می گیرد.
سنگ سیستین، این سنگ بسیار نادر است و زمانی که بیش از حد اسید آمینه در ادرار وجود داشته باشد تولید می شود.
سنگ اسید اوریک زمانی تشکیل می شود که اسید اوریک در ادرار بالا باشد و این سنگ اگر درمان نشود می تواند مشکلات یک سنگ بسیار سخت را به خود بگیرد.
سنگ استروویت یا سنگ های شاخ گوزنی هستند آن ها می توانند همانند شاخ گوزن به نظر بیایند این نوع سنگ از یک ماده معدنی به نام استروئید تشکیل شده است که تقریباهمیشه به دلیل عفونت کلیه و یا دستگاه ادراری تشکیل میشود.
در خانم ها این سنگ بیش تر دیده می شود و شکل آن بزرگ تر است و میتواند برای کلیه نسبت به سایر دیگر سنگ ها بزرگ تر باشد.
دلایل سنگ کلیه کودکان و نوزادان چیست؟
- ژنتیک
- کم آبی
- رژیم غذایی
- چاقی
- عفونت های ادراری
- اختلالات متابولیک
بیش تر کودکان وقتی به سنگ کلیه دچار می شوند در شرایط خطرناک قرار می گیرد در برخی از کودکان بدون هیچ دلیل مشخصی سنگ ها ایجاد می شود برخی دیگر در خانواده هایشان داشتن سنگ کلیه ارثی است.
بنابراین داشتن خویشاوندانی که به سنگ کلیه مبتلا هستند احتمال تشکیل سنگ کلیه در کودک را بالا می برد نوجوانان و کودکانی که قبلا سنگ کلیه داشته اند احتمال اینکه مجدد به این مشکل دچار شوند زیاد تر است.
در برخی از موارد کم آبی می تواند یک دلیل موثر باشد نوشیدن مایعات به اندازه کافی باعث می شود ادرار غلیظ نشود و شانس تشکیل کریستال ها را کم می کند.
اگر یک رژیم غذایی و شیوه زندگی نا سالم را تجربه می کنند مثل نوشیدن مقدار زیادی شیرینی مواد کافی و نوشیدنی های کافئین دار ورزش نکردن و خوردن یک رژیم غذایی سرشار از نمک می تواند ابتلا به سنگ کلسیم را بالا ببرد.
چاقی هم از عوامل تشکیل دهنده سنگ های کلیه در کودکان چاق است.
مشکل در دستگاه ادراری هم از دیگر دلایلی است که می تواند شانس ابتلا به سنگ کلیه را افزایش بدهد.
نقص ساختاری در دستگاه ادراری باعث مسدود شدن ادرار می شود و ایجاد یک منطقه کند را در پی دارد که مانند استخر کوچک هزار در آن جمع شود.
هنگامی که ادرار متوقف میشود مواد کریستال پیام رسان می تواند منجر به تشکیل سنگ شود برخی دارو ها میتوانند خطر مبتلا شدن به سنگ کلیه را در کودکان بالا ببرند.
داشتن یک اختلال متابولیکی می تواند و غلیظ شدن ادرار و سیستین در ادرار منجر شود.
سیستین یکی از بیماری های ژنتیکی است که باعث تحریک بیش از حد کلیه ها به سمت ادرار می شود و در پی آن سنگ کلیه را به وجود می آورد.
تعداد از بیماری ها و شرایط میتوانند خطر مبتلا شدن به سنگ کلیه را افزایش بدهند نقرس و سایر بیماری های کلیوی شرایطی که غدد پاراتیروئید تیروئید تحت تاثیر قرار دارند.
برخی از عفونت های دستگاه ادراری بر روی این بیماری تاثیر گذار هستند.
علائم سنگ کلیه در اطفال
معمولا سنگ کلیه تا زمانی که در اطراف کلیه حرکت میکند و به داخل مجاری ادرار است علائمی ندارد سنگ های کلیه کوچک باشند از طریق دستگاه ادرار دفع می شود و هیچ گونه درد و ناراحتی برای کودک به همراه نخواهد داشت.
سنگ های بزرگ امکان دارد دستگاه را مسدود کند و باعث به وجود آمدن درد های شدید در پهلو درد در قسمت پایین شکم درد در مسیر حرکت ادرار در دستگاه ادراری دردی که به صورت موج میآید و می رود.
تهوع و استفراغ وجود خون در ادرار نیاز به دفع کردن و فوری ادرار تب و لرز همراه باشد یک سنگی که بیش از حد بزرگ است که می تواند توده هایی را تشکیل دهد.
که یک یا هر دو کلیه متورم شوند درد در پهلو و پشت به وجود آورد اگر درمان نشود امکان دارد منجر به آسیب های کلیه در دراز مدت شود و سنگ های کلیه آسیب جدی ایجاد نمی کند.
درد سنگ کلیه چگونه است؟
تشکیل سنگ در کلیه مسئله و مشکلی است که برای افراد دردسر و درد زیادی به همراه دارد و تا زمانی که این سنگ ها دفع نشود افراد احساس راحتی نداشته و دردهای گاه و بیگاه با آنها همراه خواهد بود.
سنگ کلیه برای تمامی افراد اعم از کودکان و بزرگسالان اتفاق می افتد و عموماً علائم و مشکلات یکسان و مشابهی را تجربه می کنند، اما کودکان معمولا کمتر از افراد بزرگسال به سنگ کلیه مبتلا میشوند مگر اینکه کودکان با مشکلاتی همچون آسم مواجه بوده که شانس ابتلا به سنگ کلیه را پیش از دیگران تجربه خواهند کرد.
از آنجایی که کودکان بازیگوشی بیشتری دارند ممکن است به اندازه کافی آب مصرف نکرده و یا انواع خوراکی های حاوی فسفات مانند گوشت، ماهی و یا لوبیات را با بی میلی مصرف کنند، اغلب این کودکان بیش از دیگران در معرض سنگ کلیه قرار می گیرند.
به یاد داشته باشید که سابقه خانوادگی و حتی انسداد در دستگاه ادراری از جمله دلایل ابتلا به سنگ کلیه است، اگر بخواهیم در مورد درد سنگ کلیه صحبت کنیم باید بدانید که این دردها معمولا در قسمت پهلو و مایل به پشت اتفاق می افتد به گونه ای که افراد در قسمت پایینی کمر و در پهلو درد بسیار زیاد و کوبنده را تجربه می کنند.
از آنجایی که درد سنگ کلیه بسیار زیاد است افراد مشکلاتی مانند تهوع و استفراغ را در کنار آن تجربه کرده و تمامی این حالات برای مدت طولانی با درد زیاد همراه است، زمانی که سنگی در کلیه تشکیل میشود افراد مشکلاتی مانند خون در ادرار را تجربه کرده و حتی هنگام تخلیه ادرار درد زیادی را متحمل میشوند، این افراد با تکرر ادرار روبرو شده و در موارد شدید تب و لرز برای آنها رخ می دهد.
به یاد داشته باشید که در کنار دردی که هنگام دفع سنگ کلیه تجربه می کنید ممکن است ادرار بدبو داشته و یا رنگ آن کدر شود، این حالات هم برای افراد بزرگسال و هم برای کودکان یکسان است اما دردی که کودکان با وجود ابتلا به سنگ کلیه تحمل می کنند بیشتر از بزرگسالان است زیرا آستانه درد آنها کمتر بوده و نمی توانند برای تسکین خود کاری کنند به همین دلیل است که کودکان در چنین موقعیتی بی تابی و پریشانی بیشتری داشته و نیاز است که برای تسکین درد آنها به مراکز مربوطه مراجعه نمایید.
همواره این نکته را به یاد داشته باشید که با وجود سنگ در کلیه و به حرکت درآمدن آن کودکان درد بسیار زیادی متحمل شده و حتی آنقدر برای آنها این شرایط سخت است که دائماً با گریه و پریشانی مواجه هستند و نیاز است که برای دفع راحت تر سنگ کلیه به آنها کمک کنید.
بهترین متخصصان و پزشکان فعال در زمینه کودکان می توانند در این راه راهنمای مناسبی برای والدین باشند و به تسکین درد کودکان و دفع راحت تر سنگ کلیه کمک خواهند کرد.
درد سنگ کلیه در کودکان
زمانی که صحبت از سنگ کلیه میشود افراد به یاد دردهای پیوسته و شدید این عارضه می افتند، هر چقدر که سنگ ها بزرگ تر باشند دفع آنها سخت تر و دشوارتر خواهد بود، حال تصور کنید که کودکان با وجود آستانه درد محدودتر با چنین مشکلی مواجه شوند.
حتماً می دانید که در این موقعیت کودکان درد و بی تابی زیادی را تجربه کرده و حال عمومی نامساعدی خواهند داشت، اما از آنجایی که سنگ کلیه برای کودکان دردآور است متخصصان از جمله دکتر سمانه عبدالمحمدی تلاش می کنند تا با روش های کم تهاجم اقدام به شکستن سنگ ها کرده و با خرد کردن آنها دفع سنگ را آسان تر می کنند، اما چنین روشی برای کودکان و بزرگسالان در موقعیت و شرایط متفاوت انجام میشود مهم است که متخصصان در این موقعیت از بیهوشی عمومی برای کودکان استفاده کرده و با امواج صوتی با فرکانس های خاص می توانند بر روی سنگ ها متمرکز شوند و آنها را به قطعات کوچک تبدیل می کنند تا به راحتی از طریق ادرار دفع شوند.
با وجود درد زیادی که در پی سنگ کلیه اتفاق می افتد والدین به دنبال راه های موثر برای تسکین درد کودکان هستند، در چنین موقعیتی متخصصان با استفاده از ایبوپروفن می توانند تا حد زیادی درد کودک را تسکین دهند اما در موقعیت های خاص از بی حس کننده های داخل وریدی استفاده میشود.
همچنین داروهای ضد تهوع و ضد استفراغ باعث میشود تا طی کردن این شرایط برای کودکان کمی آسان تر شود، اما در مراحل بعدی پزشک با استفاده از انواع لیزر و امواج صوتی اقدام به خرد کردن سنگ ها کرده و در موارد شدیدتر با استفاده از جراحی می توانند سنگ های ایجاد شده را از بافت کلیه خارج کنند.
با وجود دستگاه های نوین و پیشرفت علم متخصصانی که در زمینه های مختلف فعالیت دارند می توانند از تجهیزات مربوطه استفاده کرده و شرایط درمان و سپری کردن دوره بیماری را برای مراجعین خود آسان تر می کنند.
سنگ کلیه مشکلی است که اغلب افراد در سنین مختلف تجربه خواهند کرد اما این شرایط برای کودکان بسیار سخت تر از افراد بزرگسال سپری میشود، با این حال متخصصانی که در این زمینه فعال هستند با راهکارهای موثر می توانند دوره دفع سنگ را برای کودکان آسان تر و البته کوتاه تر کنند و در این شرایط کودکان درد کمتری را متحمل خواهند شد.
پیشگیری از سنگ کلیه در کودکان
برای پیشگیری از سنگ کلیه در کودکان میتوان اقدامات زیر را انجام داد.
- مصرف مایعات کافی موجب کاهش ریسک تشکیل سنگ کلیه میشود.
- رژیم غذایی مناسب شامل میوهها و سبزیجات، ماهی و مواد غذایی سرشار از فیبر میتواند باعث پیشگیری از سنگ کلیه شود.
- اجتناب از غذاهای پرخطر اصلاح سبک زندگی و کاهش مصرف مواد غذایی ناسالم نظیر شکلات، نمک و غذاهای پر اسید ریسک ابتلا را کاهش میدهد.
- کنترل عفونتها
- مشاوره با پزشک اگر کودک دارای زمینه خانوادگی سنگ کلیه است مشاوره با پزشک برای پیشگیری از ابتلا مفید است.
سنگ کلیه چگونه تشخیص داده میشود؟
اگر کودک دچار علائم زیر بود سریع باید به پزشک مراجعه کنید درد در پهلو وجود خون در ادرار هر علائم دیگری از سنگ کلیه و یا اورژانس مراجعه کنید.
اگر فرزندتان دچار علایم تهوع استفراغ تب و لرز مشکلات در ادرار بود همه این ها را به پزشک بگویید و اینکه چه مدت از شروع آن می گذرد.
همچنین رژیم غذایی که مصرف می کند را با پزشک در میان بگذارید هرگونه سابقه خویشاوندی در رابطه با وجود سنگ کلیه را به پزشک اطلاع دهید.
دکتر یک معاینه فیزیکی انجام دهند و احتمالا برای کودکتان آزمایش خون آزمایش ادرار آزمایش عملکرد کلیه برای سنگ کلیه تجویز می کند تست عکسبرداری را معمولا به جهت بررسی دقیق تر و پیشنهاد میکند.
اگر سنگ وجود داشته باشد آزمایشگاه عکسبرداری به صورت دقیق و میتواند به حل و اندازه آن را نشان دهند و کمک کند که پزشک تصمیم بهتر برای درمان بگیرد
بهترین راه درمان سنگ کلیه بچه ها
درمان به نوع سنگ کلیه و محل قرار گرفتن آن در بعضی از بچه ها فقط نیاز به نوشیدن مقداری آب دارند و با مصرف کردن برخی از دارو های ضد درد به راحتی سنگ کلیه هایشان درمان می شود.
ولی کسانی که سنگ های بزرگ تری دارد امکان دارد به جراحی یا درمان های دیگر نیاز داشته باشند.
برای کمک به دفع سنگ کوچک برای کودک باید مقدار زیادی آب بنوشد.
برای کاهش درد باید دارو مصرف کند دارو هایی مثل استامینوفن و ایبوپروفن برای کودکان معمولا تجویز می شود.
دکتر امکان دارد از جمله خواهد ادرار فرزند خود را برای چند جانوری کنید تا سنگ کلیه دفع شده گرفته شود و بررسی های لازم بر روی آن انجام شود.
کسانی که سنگ کلیه در دستگاه مسدود شده باشد و باعث دد در کودک شود ممکن است نیاز به مراجعه و بستری در بیمارستان باشد.
مصرف برخی از مایعات و دارو های ضد درد به شکل وریدی به بدن تزریق می شود و کمک می کند که سنگ جابجا شود.
آسیب به کلیه کودک وارد می کند کار کردن سنگ با کمک ویولیتوتریپسی است. این روش از صدا و امواج برای شکستن سنگ کلیه و تبدیل آنها به قطعات کوچک تر استفاده می کنند
محلول خوراکی پلی سیترات پتاسیم برای سنگ کلیه کودک موثر هست؟
بله،محلول خوراکی پلی سیترات پتاسیم در درمان سنگ کلیه در کودکان بسیار موثر است
یورتوسکوپی برای برداشتن سنگ کلیه کودکان موثر هست؟
اگر سنگ در حالب گیر کرده باشد، پزشک یک لوله نازک مجهز به دوربین را از مجرای ادرار و مثانه کودک عبور داده و به حالب منتقل میکند. و با استفاده از ابزار خاصی سنگ را بیرون می کشند.
نوزادانی که شیر خشک مصرف میکنند، بیشتر در معرض سنگ کلیه قرار دارند؟
ملامین موجود در شیر خشک میتواند احتمال تشکیل سنگ کلیه در نوزادان را افزایش دهد. اما شیر خشکهایی که حاوی ملامین نیستند، روی کلیه تاثیر منفی نمیگذارند.
آیا پیادهروی و راه رفتن میتواند به دفع سنگ کلیه کمک کند؟
ورزش سبک میتواند بهطور طبیعی در دفع سنگ کلیه مفید باشد. دوی آهسته و سایر تمرینات سبک به کوتاه شدن زمان دفع و حرکت دادن سنگها کمک میکند.
چه مدت طول میکشد که کودک سنگ کلیه را دفع کند؟
دفع سنگ کلیه برای بیشتر کودکان حداقل ۲۴ تا ۴۸ ساعت طول میکشد.
وقتی که سنگ بخواهد از مجرای ادرار عبور کند، کودک بیشتر از همیشه دچار درد و ناراحتی خواهد شد.